Rozwód z orzekaniem o winie czy bez orzekania o winie? Zalety i wady
Przed wniesieniem pozwu rozwodowego, jedną z kluczowych decyzji jest decyzja o tym czy domagać się rozwodu z orzekaniem o winie współmałżonka czy wnosić o to, żeby sąd odstąpił od orzekania o winie. Postaram się pokrótce przedstawić zalety i wady obu rozwiązań, aby ułatwić podjęcie decyzji o sposobie przeprowadzenia postępowania rozwodowego.
Zachęcam również do zapoznania się z moim Poradnikiem Rozwodowym, na którym piszę więcej o postępowaniu rozwodowym.
Dowiedz się:
Rozwód z orzekaniem o winie
Orzekanie o winie w procesie rozwodowym polega na przypisaniu jednemu z małżonków – lub obu małżonkom jednocześnie – odpowiedzialności za zakończenie małżeństwa. Zazwyczaj winnym w rozwodzie jest ten małżonek, który dopuści się zdrady, stosuje przemoc domową, jest nałogowym alkoholikiem lub narkomanem albo dopuści się innych istotnych naruszeń małżeńskich obowiązków.
Generalna zasada jest taka, że w sprawie rozwodowej sąd musi zadecydować o winie w rozkładzie pożycia małżeńskiego, a może od tego odstąpić tylko w sytuacji, kiedy oboje małżonkowie tego chcą. Innymi słowy, jeżeli chociażby jeden z małżonków nie zgadza się na rozwód bez orzekania o winie, sąd musi przypisać winę jednemu z nich (lub obydwu).
Co daje rozwód z orzekaniem o winie?
Zalety rozwodu z orzekaniem o winie
- Alimenty: Małżonek niewinny może domagać się alimentów dla siebie od małżonka winnego rozwodu, jeżeli na skutek rozwodu znajdować się będzie w gorszej sytuacji materialnej. Obowiązek alimentacyjny byłego małżonka może trwać do końca życia, chyba, że małżonek, który otrzymuje alimenty ponownie weźmie ślub. Proszę nie mylić alimentów dla małżonka z alimentami dla dzieci – alimenty dla dzieci to całkowicie odrębna kwestia, niezwiązana z winą w sprawie rozwodowej.
- Satysfakcja: Orzekanie o winie może dostarczyć poczucia moralnej sprawiedliwości i satysfakcji.
Wady rozwodu z orzekaniem o winie
- Dłuższy proces sądowy: rozwód z orzekaniem o winie trwa na pewno dłużej, konieczne jest bowiem przeprowadzenie postępowania dowodowego w celu wykazania winy. Każdy z małżonków może powołać świadków, którzy są przesłuchiwani przed sądem – najczęściej są to członkowie rodziny i bliscy znajomi, ale także np. współpracownicy. Innymi dowodami, którymi można wykazywać winę są dokumenty (np. sms-y, rozmowy na komunikatorze), zdjęcia czy nagrania.
Proszę się jednak nie martwić, że na zasądzenie alimentów na dzieci, z uwagi na długi proces, trzeba będzie czekać kilka lat. Na ogół sąd już na samym początku udziela w tej kwestii zabezpieczenia, co oznacza, że drugi małżonek musi płacić alimenty praktycznie od razu po wniesieniu pozwu rozwodowego, niezależnie od tego ile czasu będzie on później trwał i ile zajmie ustalenie winy.
- „Pranie brudów”: postępowanie rozwodowe jest niejawne, tzn. na sali sądowej nie może być publiczności. Mimo tego, wykazując winę trzeba przedstawić sędziemu szczegóły dotyczące pożycia małżeńskiego, co dla niektórych osób może być stresujące oraz wstydliwe.
- Wzrost konfliktu: orzekanie o winie może zwiększyć poziom konfliktu między małżonkami, a w konsekwencji utrudnić jeszcze bardziej porozumienie w sprawach dotyczących podziału majątku czy opieki nad dziećmi.
Podział majątku. Czy orzekanie o winie ma wpływ na podział majątku wspólnego, udziały w majątku wspólnym?
Wbrew powszechnej opinii, samo uznanie winy jednego z małżonków nie ma bezpośredniego przełożenia na podział majątku wspólnego, a w zasadzie na udziały w tym majątku. Małżonek winny ma takie samo prawo do równego podziału majątku co małżonek niewinny. Ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym jest możliwe wtedy, kiedy małżonkowie w różnym stopniu przyczynili się go jego powstania.
Jeżeli więc – dla przykładu – winny małżonek był alkoholikiem i to z uwagi na ten nałóg przypisano mu winę w rozpadzie związku małżeńskiego, mimo tego cały czas ma prawo żądać 50% wartości majątku wspólnego. Dopiero wtedy, gdyby ten nałóg spowodował, że małżonek nie był w stanie pracować i pieniądze, przede wszystkim te zarobione przez drugiego małżonka, przepijał to sąd może przyznać większe udziały drugiemu małżonkowi – np. 60% do 40% lub 75% do 25%.
Wyrok rozwodowy z orzeczeniem winy drugiego małżonka może jednak pomóc w dowiedzeniu, zgodnie z powyższym przykładem, alkoholizmu byłego małżonka, co w jakimś stopniu ułatwi kwestię ustalenia nierównych udziałów.
Dodam, że sąd dzieli majątek wspólny w sprawie rozwodowej jedynie wyjątkowo. Na ogół podziału majątku dokonuje się już po sprawie rozwodowej, w oddzielnej sprawie sądowej, u notariusza lub umową zawartą pomiędzy byłymi małżonkami.
Rozwód bez orzekania o winie
Rozwód bez orzekania o winie jest możliwy tylko wtedy, kiedy zgodnie wniosą o to oboje małżonkowie. W takim wypadku, sąd nie rozstrzyga kto ponosi winę za rozpad małżeństwa.
Zalety rozwodu bez orzekania o winie
- Czas postępowania: rozwód bez orzekania o winie może zakończyć się na jednej rozprawie, o ile pomiędzy małżonkami nie ma konfliktu w zakresie sprawowania opieki nad dziećmi czy wysokości alimentów.
- Lepsze relacje: Brak przypisywania winy może ułatwić utrzymanie lepszych relacji między byłymi małżonkami, co jest szczególnie istotne, jeżeli ze związku narodziły się dzieci.
Wady rozwodu bez orzekania o winie
- Alimenty: przy braku orzekania o winie możliwe jest zasądzenie alimentów na rzecz drugiego małżonka, ale tylko w sytuacji, kiedy po rozwodzie będzie znajdować się on w niedostatku. Alimenty takie zasądzane są maksymalnie na 5 lat, jedynie wyjątkowo ten termin może być przedłużony.
- Brak satysfakcji: rozwód bez orzekania o winie może oznaczać brak moralnej satysfakcji lub uczucie niesprawiedliwości.
Podsumowanie
Zarówno rozwód z orzekaniem o winie, jak i bez orzekania ma swoje zalety i wady. Wybór sposobu przeprowadzenia postepowania rozwodowego powinien być przede wszystkim zgodny z Państwa indywidualnymi potrzebami i wartościami. Postępowanie rozwodowe, podczas którego nie stwierdza się winy, jest na pewno szybsze i bezkonfliktowe, ale nie pozwoli osiągnąć satysfakcji, zadośćuczynić poczuciu sprawiedliwości i znacznie utrudni lub uniemożliwi dochodzenie ewentualnych alimentów od byłego małżonka w przypadku pogorszenia sytuacji materialnej po rozstaniu.
Jeżeli potrzebują Państwo pomocy w podjęciu decyzji o rozwodzie lub sposobie jego przeprowadzenia, zapraszam do kontaktu. Posiadam doświadczenie w sprawach rodzinnych, w tym rozwodowych. Kontakt z moją kancelarią jest możliwy mailowo: marcin@adwokat-jakubicz.pl, telefonicznie: +48 692 404 899 albo za pomocą formularza kontaktowego w dziale KONTAKT. Zrobię wszystko by Państwu pomóc i udzielić niezbędnego wsparcia w każdym możliwym zakresie.
Kancelaria zastrzega, iż powyższy wpis nie stanowi porady prawnej, mogącej mieć zastosowanie do konkretnej sprawy. W celu umówienia się na indywidualną poradę proszę o kontakt telefoniczny lub mailowy.
Stan prawny: luty 2024 roku
